Digitale transformatie zet de bouw op zijn kop

Data is de motor achter winstgevende nieuwe businessmodellen

De kwaliteit van producten wordt in toenemende mate bepaald door hoe hecht en efficiënt ketenpartners samenwerken aan een eindproduct. Digitale technologie stroomlijnt dit proces, maar verandert bedrijven en businessmodellen ingrijpend. Producten transformeren in diensten en bouwbedrijven worden software- en dataleveranciers. Toekomstmuziek? Nee hoor, enkele bouwbedrijven zijn al ingrijpend aan het veranderen.

Bijna iedereen in de bouw is het er over eens: samenwerken is dé manier om meer waarde toe te voegen voor iedereen die met het eindproduct te maken heeft. “Daarvoor is partnerschap nodig met organisaties die je eerder niet kende en dat is wennen voor iedereen. Ook voor ons ”, zegt Chris Nouveau van Microsoft. Hij houdt zich bezig met bouwprojecten en ziet dat de sector sterk in ontwikkeling is. “Digitale transformatie verandert de bouw langzamerhand, maar wel ingrijpend. De veranderende vraag naar nieuwe vormen van huur, werken en duurzaamheid smeedt nieuwe samenwerkingsverbanden en verandert daarmee ook businessmodellen.”

Een slim kantoor…

Bouwbedrijven kunnen zichzelf onderscheiden door nieuwe manieren van waardecreatie te ontwikkelen. “Ik zie het hele Schiphol-gebied als een samenkomst van bouwpartners, diensten en concepten.” Microsoft huurt een pand op Schiphol en maakt dit in samenwerking met Schiphol Real Estate smart. Door het gebouw vol te hangen met sensoren kunnen collega’s via een app elkaar vinden, boeken ze eenvoudig een vergaderruimte of vinden ze een vrije werkplek.

…in de eerste smart city van Nederland

Daar blijft het niet bij: het hele Schipholgebied moet slim gemaakt worden. Door slimme gebouwen te koppelen aan de omgeving, parkeergarages, gebruikers en bezoekers kan het gebied optimaler worden gebruikt. De motor achter het slagen van deze missie is het Internet of Things. Daarin wordt werkelijk alles aangesloten op het internet waardoor data wordt geoogst. De analyse van deze gegevens en zelflerende systemen zorgen voor een continue verbetering van energieprestaties, bezetting, gebruikersproductiviteit en het vinden van dwarsverbanden.

Groeiproblematiek van Schiphol opgelost door data

De fysieke capaciteit van Schiphol is beperkt. Groei kan volgens Nouveau alleen gerealiseerd worden door processen te stroomlijnen vanuit het digitale domein. Daartoe monitoren bouwpartners via camera’s en sensoren de wegen en passagiersstromen. Met deze informatie kan bijvoorbeeld direct en voorspellend passagierspieken worden gespot en opstoppingen worden vermeden. Binnen de terminal kunnen extra verkeersregelaars en begeleiders opgetrommeld worden vóórdat er zich problemen voordoen.

Seamless flow voor iedereen binnen slim Schiphol

Omdat alle gebouwen op den duur hun data gaan delen, wordt onbenutte capaciteit slimmer ingezet. Nouveau noemt onder andere Flex Park; een concept waarbij de informatie van parkeerplaatsen van het commerciële vastgoed wordt gedeeld. Is de parkeergarage van jouw kantoor vol, dan zie je via een app waar je op loopafstand wél kunt parkeren. Deze drempelloze ervaring moet voor alle Schiphol-bezoekers en- reizigers gaan gelden. Uiteindelijk moet het bewegen in de fysieke ruimte een zogenaamde seamless flow worden: je behoeftes worden dankzij data optimaal ingevuld. Vanaf het vertrek thuis tot je Schiphol weer verlaat, wordt ondersteund.

Ketenpartners worden gedwongen samen te werken

Om deze reis te optimaliseren moeten alle componenten met elkaar in verbinding staan. Van de roltrappen, liften tot en met de bagagebanden, parkeerplaatsen, vliegbewegingen en passagiersstromen, alles wordt gemeten. Zo kunnen problemen worden opgelost voordat ze zich voordoen. Architecten, bouw- en technologiebedrijven zijn op dit moment aan het samenwerken in zoals Nouveau het noemt: ‘het grootste bouwconglomeraat van dit moment’. Prominente spelers uit allerlei branches worden gedwongen om samen te werken aan nieuwe concepten en waardecreatie.

Financier heeft touwtjes in handen

Een gebouw is meer dan een stapel stenen. Een gebied is meer dan een verzameling gebouwen, wegen en gebruikers. Alles staat in verbinding met financiers, gebruikers, facilitaire diensten en de fysieke omgeving. Voor al deze partijen moet het waarde opleveren. “Het begint bij de financier, voor hem moet het waardevast en toekomstgericht zijn anders verliest hij geld. Daarom moet het een gebouw zijn dat mee-evolueert en daardoor juist meer waard wordt omdat het continu waarde toe blijft voegen aan zijn gebruikers.”

Slimme gebouwen zijn duurzamer, efficiënter en persoonlijker

Met deze gedachte is OVG gegroeid tot de belangrijkste vastgoedontwikkelaar van Nederland. Het is ook de drijvende kracht achter The Edge, het innovatieve hoofdkantoor van Deloitte. Dit slimme gebouw is niet alleen het groenste gebouw ter wereld, maar het is ook in continue dialoog met zijn gebruikers en zijn omgeving. Gedragingen en voorkeuren worden geregistreerd met sensoren, de aansturing van licht, het klimaat en audiovisuele techniek is bestuurbaar met één app. Op deze manier blijft het gebouw persoonlijke diensten leveren die continu verbeterd en veranderd kunnen worden. Van de juiste temperatuur, het koffieapparaat dat de persoonlijke voorkeur onthoudt tot en met de app die vertelt of er parkeergelegenheid is als je aankomt.

Van lampenfabrikant naar lichtleverancier

In deze voorbeelden wordt duidelijk dat bedrijven de data die ze oogsten door gebruik van hun apparaten om gaan zetten in diensten. Philips die de lichtvoorziening in The Edge voor zijn rekening neemt, stopt niet na de installatie. De lichtintensiteit wordt aangepast aan aanwezigheid en aan de persoonlijke voorkeur. Daardoor wordt niet alleen minder energie gebruikt, maar kan de kantoormedewerker ook onder zijn favoriete omstandigheden werken. Het businessmodel van Philips is intussen veranderd. De elektronicagigant verkoopt geen lampen meer, maar een lichtervaring op basis van gebruiksgegevens.

Internet of Things is het vliegwiel van vooruitgang

Nouveau ziet ook bouwbedrijven veranderen in datagedreven softwarebedrijven, die applicaties bouwen en geavanceerde analyses inzetten. “Kijk maar naar OVG dat met Edge Technologies van een vastgoedbedrijf is omgevormd tot een technologiebedrijf.” Deze dochteronderneming wil een samenhangende ervaring in gebouwen en zelfs steden realiseren met de langetermijnexploitatie van een nieuwe generatie vastgoed.

Nieuwe businessmodellen door data weg te geven

Het spreekt voor zich dat dit soort connected, slimme gebouwen niet door één partij gerealiseerd kunnen worden. Financiers, architecten, bouwbedrijven, gebruikers, facilitaire bedrijven en technologieleveranciers zullen daarvoor langdurig met elkaar kennis moeten delen via een robuust en veilig platform. Volgens Nouveau is de technologie er klaar voor, het is nu nog een kwestie van durf tonen door partijen. “We staan aan de vooravond van een verregaande ketenintegratie en Nederland is daarin de pionier. Bedrijven moeten wel bereid zijn data te delen met klanten en leveranciers. Bedenk een blauwdruk wat je met data wilt doen. Deel dit met de markt maar zorg wel dat je de baas blijft van die blauwdruk. Dat zet de deur open voor innovatie en nieuwe winstgevende businessmodellen.”